Top 10 Món ăn cổ truyền đặc sắc nhất trong mâm cỗ Tết của dân tộc Hoa

Ẩm thực trong mâm cơm người Hoa rất phong phú, có những món ăn thơm ngon, nhưng cũng không ít đặc sản khiến thực khách phải “cao chạy xa bay” khi nghe tên hoặc thưởng thức lần đầu. Tuy nhiên, những món này lại mang giá trị dinh dưỡng cao. Ngoài đậu phụ thối, trứng bắc thảo là một món ăn có mùi khó ngửi và vẻ ngoài đen sì, nhưng hương vị đặc biệt và lợi ích sức khỏe khiến nhiều người “nghiện” ngay từ lần đầu thử.

Dù không đẹp mắt và có mùi khó chịu, trứng bắc thảo lại là món ăn mang nét văn hóa độc đáo, thường xuất hiện trong dịp Tết Nguyên Đán và từng là món ăn dành cho tầng lớp quý tộc. Đây cũng là lý do món ăn này luôn có mặt trong mâm cỗ Tết truyền thống của người Hoa.

Ngoài giá trị ẩm thực, trứng bắc thảo còn có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Nghiên cứu cho thấy, nó chứa nhiều khoáng chất tốt cho hệ tiêu hóa, giúp hạ nhiệt, giải rượu và cầm máu. Bạn có thể chế biến trứng bắc thảo thành nhiều món như súp hoặc cơm, rất phù hợp cho các buổi họp mặt đầu năm cùng gia đình và bạn bè.

Khâu nhục, hay còn gọi là khâu dục hoặc khoai nhục, là món thịt hấp chín nhừ đến mềm rục. Tên gọi này bắt nguồn từ cách chế biến: "khâu" nghĩa là hấp mềm, còn "nhục" hoặc "dục" nghĩa là thịt. Khi thưởng thức, từng miếng thịt tan chảy trong miệng, kết hợp với hương vị đậm đà từ các loại gia vị, tạo nên trải nghiệm ẩm thực khó quên. Khâu nhục đã du nhập vào Việt Nam từ lâu và trở thành món ăn đặc sản nổi tiếng của người Hoa.

Món ăn này thường xuất hiện trong các dịp sum họp gia đình như Tết hay đám cưới. Quá trình chế biến khâu nhục khá cầu kỳ, với thịt ba chỉ được ướp gia vị và hầm trong thời gian dài. Người Hoa xem khâu nhục là món ăn dân dã nhưng mang ý nghĩa tinh thần sâu sắc. Cách sắp xếp thịt thành hình ngọn đồi tượng trưng cho sự thăng tiến và phát triển. Vì vậy, đây là món không thể thiếu trong các dịp lễ quan trọng, đặc biệt là mâm cơm đầu năm mới.

Bánh tổ là một món bánh truyền thống không thể thiếu trong dịp Tết của người Hoa, đặc biệt là ở miền Trung và miền Nam Việt Nam. Được làm từ bột gạo nếp, bánh tổ không chỉ dùng để cúng lễ theo phong tục mà còn là món tráng miệng hoặc ăn vặt hấp dẫn. Đây cũng là món ăn được dùng để đãi khách trong những ngày đầu năm, thể hiện sự hiếu khách và ấm cúng.

Tên gọi "bánh tổ" mang ý nghĩa tượng trưng cho sự may mắn và thịnh vượng suốt cả năm. Đặc biệt, độ dính của bánh được cho là có tác dụng "nín lời" Táo quân, giúp vị thần này chỉ nói những điều tốt đẹp về gia đình trước mặt Ngọc Hoàng, từ đó mang lại nhiều phúc lộc và may mắn hơn.

Món ăn tiếp theo không thể thiếu trong mâm cơm Tết truyền thống của người Hoa là cơm gà Hải Nam. Cơm gà không chỉ là món ăn quen thuộc hàng ngày mà còn mang ý nghĩa tượng trưng cho sự đoàn tụ, gắn kết và thịnh vượng. Tên gọi “cơm gà Hải Nam” bắt nguồn từ cách chế biến độc đáo của người dân đảo Hải Nam. Gà được luộc nguyên con trong nước dùng từ xương heo và nước luộc gà, tạo nên hương vị đậm đà, thơm ngon. Đặc biệt, nước luộc gà được tái sử dụng để nấu thành món “súp mặn”, một nét đặc trưng trong ẩm thực Trung Quốc.

Món ăn này phổ biến ở bất kỳ nơi nào có cộng đồng người Hoa sinh sống. Dù nhìn đơn giản, cơm gà Hải Nam đòi hỏi sự tỉ mỉ trong khâu chế biến để gà không bị ngấy và giữ được độ mềm ngọt tự nhiên. Nước luộc gà được dùng để ăn kèm với cơm, kết hợp cùng chén gia vị đậm đà, tạo nên hương vị hài hòa. Đây là món ăn ngon, dễ làm và thường được chọn để đãi khách trong dịp Tết, mang lại không khí ấm cúng và tràn đầy may mắn.

Khi nhắc đến ẩm thực của người Hoa, lạp vịt là món ăn không thể thiếu trong các bữa cơm hàng ngày và đặc biệt là dịp Tết. Màu đỏ của lạp vịt tượng trưng cho sự thịnh vượng, may mắn, nên thường được chọn làm quà biếu với ý nghĩa truyền tải những lời chúc tốt đẹp. Từ “Lạp” trong tiếng Lào còn mang nghĩa “may mắn”, vì vậy, các gia đình người Hoa luôn cố gắng đưa món này vào thực đơn ngày Tết để cầu mong một năm mới đầy phúc lộc.

Lạp vịt, hay còn gọi là lạp ặp, có cách chế biến tương tự lạp xưởng nhưng được làm từ đùi vịt thay vì thịt heo. Thịt vịt sau khi rút xương được tẩm ướp gia vị đậm đà rồi phơi khô. Khi đã thấm đều gia vị, lạp vịt được hấp cùng cơm, tạo nên hương vị thơm ngon đặc trưng. Khi nấu, lạp vịt được rửa sạch và cho vào nồi cơm. Khi cơm chín, lạp vịt cũng vừa chín tới, dầu từ lạp thấm vào cơm, tạo nên mùi thơm hấp dẫn khó cưỡng.

Mì trường thọ không chỉ là món ăn thơm ngon, bổ dưỡng mà còn mang ý nghĩa sâu sắc trong văn hóa người Hoa. Món ăn này tượng trưng cho lời chúc sức khỏe, trường thọ, hòa bình và thịnh vượng trong năm mới. Điểm đặc biệt của mì trường thọ là sợi mì rất dài, thường được giữ nguyên không cắt, tượng trưng cho sự sống lâu và may mắn.

Khác với mì thông thường, mì trường thọ có sợi dài hơn và cách ăn cũng độc đáo hơn. Khi ăn, bạn phải ăn nguyên sợi mì một hơi, không được cắn đứt giữa chừng, vì điều này được cho là mang lại sự không may mắn. Đây là nét văn hóa ẩm thực độc đáo, thể hiện mong ước về một cuộc sống dài lâu và hạnh phúc của người Hoa.

Hủ tiếu (theo âm Quảng Đông, còn gọi là "quả điều" theo âm Hán Việt, nghĩa là sợi bột) là món ăn truyền thống của người Triều Châu và người Mân Nam (Phúc Kiến). Món ăn này đã theo chân các thương nhân vùng Hoa Nam du nhập vào Hội An từ hàng thế kỷ trước và trở thành món ăn đặc trưng không thể thiếu trong dịp Tết. Ban đầu, hủ tiếu được chế biến đơn giản với sợi bột gạo tươi ăn kèm súp xương heo, thịt heo thái mỏng, hành tây, hẹ và giá đỗ. Ngày nay, hủ tiếu đã trở nên phổ biến và được biến tấu với nhiều nguyên liệu phong phú như gân, chân giò, tim, gan, cật, tôm, mực...

Dù hủ tiếu đã quen thuộc với người Việt, nhiều người trẻ không biết rằng món ăn này có nguồn gốc từ Trung Quốc. Nước lèo hủ tiếu đậm đà, ngọt ngào hơn khi được nấu từ tôm và mực khô. Người Trung Hoa còn sáng tạo ra nhiều biến thể như hủ tiếu bò viên, hủ tiếu bò kho, hủ tiếu khô trộn mỡ, xì dầu, và hủ tiếu lòng bò. Đây là món ăn dễ làm, dễ ăn, thường được các gia đình người Hoa chế biến trong dịp Tết để tiếp đãi khách.

Sủi cảo (hay còn có tên khác là bánh chẻo) không chỉ là món ăn dân dã mà còn là một trong những món ăn quan trọng luôn xuất hiện trong mâm cỗ của người dân tộc Hoa trong dịp Tết Nguyên đán hàng năm. Hoạt động quan trọng nhất trong đêm giao thừa của người Hoa là quây quần bên người thân và ăn sủi cảo hấp truyền thống để cầu may mắn trong năm mới. Bởi vì, theo tín ngưỡng của họ, sủi cảo có ba ý nghĩa chính: phát tài phát lộc, vui vẻ đoàn viên và bình an như ý.

Những chiếc sủi cảo được gấp lại thành hình dáng giống như những thỏi vàng, thỏi bạc thời phong kiến. Vì vậy, ăn sủi cảo ngày đầu năm còn có ý nghĩa mang lại may mắn. Ngoài ra, trong dịp Tết, các gia đình thường cùng nhau nhào bột và chuẩn bị nhân và nặn sủi cảo, việc này được coi là sự tượng trưng cho đoàn tụ vui vẻ và hòa thuận trong một gia đình.

Món ăn mang đậm tính Trung Hoa này có rất nhiều loại nhân khác nhau để phù hợp với khẩu vị của mọi người: Thịt lợn, thịt bò, tôm, gà, và cả rau. Có thể được chế biến dưới những hình thức khác nhau như hấp, chiên, luộc…để mang lại sự ngon riêng. Để hoàn thiện một đĩa há cảo cần rất nhiều công đoạn cẩn thận, từ thiết kế bên ngoài cho đến nhân và nấu. Vì vậy, đây là một trong những món ăn đặc trưng phù hợp cho dịp Tết đặc biệt.

Thịt xá xíu là món ăn có nguồn gốc từ Quảng Đông, Trung Quốc và du nhập vào Việt Nam thông qua những người Hoa di cư. Vì vậy, có thể nói đây là món ăn truyền thống không thể thiếu trong dịp Tết Nguyên Đán của người dân tộc Hoa. Xá xíu tương tự như thịt nướng của Việt Nam nhưng có vị ngọt hơn một chút. Ngoài hương vị “ngon lành” và màu sắc hấp dẫn, xá xíu còn là món ăn có ý nghĩa quan trọng, tượng trưng cho sự giàu có, sung túc và phước lành.

Loại thịt được dùng để làm ra món thịt xá xíu chủ yếu là thịt nạc, được ướp ngọt hơn một chút so với thịt nướng thông thường. Thịt xá xíu có màu đỏ đậm tuyệt đẹp, lớp mỡ nở ra và tan chảy hòa quyện với lớp thịt ẩm cùng với gia vị tạo nên mùi thơm hấp dẫn kích thích vị giác vô cùng. Đây là món ăn ngon có thể ăn cùng cơm trắng, bánh mì hoặc salad. Đặc biệt, có thể cắt hạt lựu hoặc xé sợi để làm nhân bánh Trung thu thập cẩm rất thơm ngon. Món xá xíu thật sự rất ngon và dễ kết hợp với nhiều loại món ăn khác nên mức độ phổ biến ngày càng cao và ngày càng có nhiều người ưa chuộng.

Món ngọt không thể thiếu vào dịp năm mới của người Hoa là chè trôi nước. Vì trong ngôn ngữ Trung Quốc, chè trôi nước được phát âm là "Tāngyuán" khá giống với từ “đoàn viên”, ngụ ý gia đình sum vầy. Những viên bột được nắn chỉnh tròn xoe nằm đẹp giữa chén nước cốt dừa vị ngọt thanh tạo cảm giác vô cùng bắt mắt. Ngoài ra, chính hình dạng tròn tròn của nhiều viên chè trong bát cũng được hiểu là mang ý nghĩa gia đình sum vầy. Đó là lý do vì sao món chè này được người dân tộc Hoa ưa chuộng vào ngày đầu năm mới.

Khi ăn, phần vỏ bánh dai dai kết hợp cùng lớp nhân đậu xanh bùi, nước cốt dừa béo ngọt sẽ mang đến cho thực khách cảm giác hài lòng về vị giác lẫn tinh thần. Khi dùng thìa mở ra sẽ thấy bên trong có những hạt đậu màu vàng xanh. Múc một muỗng chè, gồm viên chè và nước đường, điểm tô thêm một vài lát gừng sẽ khiến lòng bạn trở nên ấm áp và ngọt ngào lạ thường.